Nowoczesny dworzec

Mieszkańcy Sędziszowa Małopolskiego podróżujący koleją mają powody do zadowolenia. Od lipca tego roku działa nowoczesny i funkcjonalny dworzec, który wręcz zachęca, by z niego skorzystać. Powstał w innej lokalizacji niż jego wysłużony poprzednik. Wyglądem też nie przypomina wcześniejszego.

PKP SA realizuje największą w swojej historii modernizację polskich dworców. To Program Inwestycji Dworcowych (PID) na lata 2016-2023, w ramach którego zmodernizowanych ma być 188 obiektów w całej Polsce za kwotę ponad 2 mld zł. Większość tych inwestycji zostanie sfinansowana ze środków Unii Europejskiej z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko (POIiŚ), Programu Operacyjnego Polska Wschodnia oraz regionalnych programów operacyjnych. Pieniądze pochodzą także z budżetu państwa oraz środków PKP SA.

Komfort i bezpieczeństwo 

Jako pierwszy w województwie podkarpackim, a osiemnasty w całej Polsce, został udostępniony podróżnym dworzec w Sędziszowie Małopolskim. Koszt jego budowy to ponad 5 mln zł. Inwestycja była współfinansowana z działania 5.1 Rozwój kolejowej sieci TENT-T POIiŚ w ramach projektu „Modernizacja wybranych dworców na liniach kolejowych 68, 91, 94”. – Dworzec to pierwsze miejsce, które widzą podróżni po opuszczeniu pociągu. To swoista wizytówka miasta, dlatego ważne jest, aby było to miejsce funkcjonalne i atrakcyjne. Nowo otwarty dworzec w Sędziszowie Małopolskim jest nowoczesny, energooszczędny, proekologiczny i, co ważne, przystosowany do potrzeb osób z niepełnosprawnościami. Swój udział w modernizacji obiektu mają fundusze unijne, które pomagają odmieniać oblicze polskich dworców – zaznaczyła Małgorzata Jarosińska-Jedynak, minister funduszy i polityki regionalnej, podczas uroczystego otwarcia na początku lipca br.

Trasa Kraków – Medyka (nr 91) jest częścią dawnej kolei galicyjskiej prowadzącej do Sokala, która powstała w drugiej połowie XIX w. Do dziś zachowały się piękne, zabytkowe budynki stacyjne, np. w Tarnowie, Rzeszowie czy Przemyślu. Mimo zniszczeń i późniejszej przebudowy mają swój dawny klimat i urok. Nowy dworzec w Sędziszowie nie nawiązuje jednak do tej tradycji, ale został zaprojektowany w zgodzie ze współczesnymi trendami w architekturze. Jego budowa była konieczna, ponieważ stary dworzec nie spełniał już swojej roli. Podczas modernizacji linii kolejowej Kraków – Przemyśl przebudowana została infrastruktura stacyjna w Sędziszowie Małopolskim, a tym samym zmieniono lokalizację peronów. Nowy dworzec powstał tuż przy zejściu do przejścia podziemnego prowadzącego na perony. Prace rozpoczęły się w lutym 2019 r., a w lipcu 2020 r. oficjalnie oddano obiekt do użytku podróżnym. To Innowacyjny Dworzec Systemowy (w całym kraju powstanie 40 tego typu obiektów), który wyróżnia się nowoczesnymi rozwiązaniami architektonicznymi, technicznymi i proekologicznymi. W nowoczesnej bryle dominantę architektoniczną stanowi wieża o wysokości nieco ponad 4 m, na której zamontowano wielkowymiarowy podświetlany nocą zegar. Szaro-granatowy parterowy dworzec składa się z dwóch części połączonych wiatą. Pierwsza z nich to część dworcowa przeznaczona do obsługi podróżnych, gdzie mieści się poczekalnia, kasa i toalety. Druga to tzw. część miejska, w której znajduje się lokal przeznaczony na wynajem. Pod wiatą umieszczono ławki dla podróżnych oraz 10 stojaków rowerowych wraz ze stacją naprawy rowerów (podstawowe narzędzia, pompka do kół).

Uroku dodaje to, że znaczna część elewacji jest przeszklona, co jest spójne z nowoczesnym stylem budynku, a także pozwala na dostęp dużej ilości światła dziennego. Zaletą dworców systemowych są również rozwiązania proekologiczne. W połączeniu z systemem inteligentnego zarządzania budynkiem sprawiają, że jest on energooszczędny. Dodatkowo wykonano izolację cieplną oraz zastosowano stolarkę okienną i drzwiową o niskim stopniu przenikania ciepła. W miesiącach zimowych pozwala to na utrzymywanie ciepła, a w letnich spowalnia nagrzewanie budynku. Do ogrzewania dworca wykorzystano powietrzne pompy ciepła i wentylację mechaniczną z odzyskiem ciepła. Na tym proekologiczne rozwiązania się nie kończą. Kompleks posiada energooszczędne oświetlenie wraz z czujnikami automatycznie dopasowującymi natężenie światła do pory dnia oraz obecności pasażerów. Budynek został wyposażony również w systemy odzysku wody deszczowej, wykorzystywanej do spłukiwania dworcowych toalet.

Dla bezpieczeństwa podróżnych zainstalowano nowoczesne systemy monitoringu wizyjnego, kontroli dostępu, sygnalizacji włamania i napadu oraz detekcji i sygnalizacji pożaru. Nie zapomniano również o dostosowaniu obiektu do potrzeb osób z niepełnosprawnościami. Wprowadzono szereg usprawnień dla osób niedowidzących i niewidzących. W budynku i jego otoczeniu powstały specjalne ścieżki prowadzące, tablice dotykowe z planem obiektu, a także oznaczenia w alfabecie Braille’a. Oprócz budowy dworca na nowo zaaranżowano jego bezpośrednie otoczenie. Po zachodniej stronie powstał parking z 43 miejscami postojowymi. 

Nowe dworce  

Na Podkarpaciu w ramach projektu „Modernizacja wybranych dworców na liniach kolejowych 68, 91, 94” zostanie unowocześnionych łącznie sześć dworców kolejowych. Podobnie jak w Sędziszowie Małopolskim, nowy dworzec w Czarnej Tarnowskiej także powstanie według autorskiej formuły opracowanej przez PKP SA jako Innowacyjny Dworzec Systemowy. Na miejscu wyburzonego budynku starego dworca stanie nowoczesny budynek parterowy, składający się z dwóch części połączonych wiatą. Koszt tej inwestycji to ponad 5 mln zł. Podróżni będą mogli korzystać z nowego dworca wiosną 2021 r.

W planach jest też modernizacja dworca Rzeszów Główny. Ma tu powstać Rzeszowskie Centrum Komunikacyjne, które połączy różne środki transportu (pociągi, autobusy, taksówki, samochody, rowery) i stanie się ważnym węzłem przesiadkowym. Dworzec w Rzeszowie jest największy i pochłonie znaczną część środków przeznaczonych na cały projekt (ma kosztować ok. 24 mln zł). Prace będą polegały na przebudowie obiektu z uwzględnieniem potrzeb osób niepełnosprawnych oraz o ograniczonej mobilności. Budynek zostanie wyposażony w system dynamicznej informacji pasażerskiej oraz system monitoringu wizyjnego.

Przebudowa i modernizacja obejmą również dworce w Nisku, Radymnie oraz Stalowej Woli Rozwadowie. Całość prac ma się zakończyć w 2023 r.

Barbara Kozłowska