Zmiany klimatu dowodzą, że musimy bardziej zadbać o naszą planetę. Pieniądze z UE inwestujemy nie tylko w panele słoneczne i pompy ciepła, ale także w zielone miasta, czysty transport i gospodarkę, w której nic się nie marnuje.
Unia Europejska wspiera działania, które wpisują się w koncepcję zrównoważonego rozwoju. Chodzi w niej między innymi o poszukiwanie harmonii pomiędzy poszanowaniem środowiska naturalnego a rozwojem społeczno-gospodarczym.
Płuca miast
Wiele aglomeracji jest zabetonowanych. Parki, skwery i ogrody pomagają przystosować miasta do niekorzystnych zmian klimatycznych w postaci suszy i ulewnych deszczów. Popatrzmy na przykład Stalowej Woli. Z lotu ptaka jest to zielone miasto. Od początku jego istnienia mieszkańcy żyli pośród zieleni (Centralny Okręg Przemysłowy wyrósł wśród lasów) i dlatego do dziś przywiązują do niej ogromną wagę. Chcą, by obszarów leśnych i parków przybywało.
Na projekt „Rozwój terenów zielonych w Gminie Stalowa Wola” miasto pozyskało dofinansowanie (prawie 8,76 mln zł) z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020 (POIŚ). Objął on obszary wzdłuż osiedla Skarpa, zespół parkowo-pałacowy w Charzewicach i Błonia nad Sanem (w sumie 59,5 ha). To ostatnie miejsce (o pow. 45 ha) przeszło największą metamorfozę. Wybudowano tu piaszczystą plażę, siłownie, ścieżki rekreacyjne i edukacyjne, boiska, place zabaw, taras widokowy i altany. Wykonano także kilkanaście tysięcy nasadzeń. Nawierzchnie utwardzone zajmują tylko niewielką część terenu.
Tarnobrzeg na podobny cel również pozyskał pieniądze (5,7 mln zł) z POIŚ. Projekt „Rozwój terenów zieleni na obszarze miasta Tarnobrzega” pozwolił na zagospodarowanie terenów zieleni rekreacyjnej nad Wisłą. Odświeżono skwer i wykonano pasy zieleni wzdłuż głównej arterii komunikacyjnej. W sumie terenowi o powierzchni 14 ha nadano przyrodniczy i rekreacyjny charakter. Miasto zadbało o stare drzewa i posadziło nowe rośliny. Jest tu też łąka kwietna, która sprzyja rozwojowi bioróżnorodności. Amfiteatr, plac zabaw i skatepark pozwalają mieszkańcom lepiej spędzać wolny czas.
Autobus zamiast samochodu
Drogi dojazdowe do Rzeszowa coraz bardziej się korkują. W tej sytuacji na znaczeniu zyskuje transport zbiorowy. Pozwala on obniżyć emisję spalin. Związek Gmin Podkarpacka Komunikacja Samochodowa (ZG PKS) za pieniądze z RPO WP 2014-2020 (87,79 mln zł) zmodernizował infrastrukturę drogową, wybudował centra przesiadkowe i rozwinął komunikację publiczną, która służy mieszkańcom kilku gmin. Rozbudował też tabor autobusowy o niskoemisyjne pojazdy. Kolejne zakupy autobusów elektrycznych i zasilanych gazem (wraz z infrastrukturą do ich ładowania) ZG PKS finansuje z Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności.
O jego usprawnienie przy wsparciu z RPO WP (prawie 21 mln zł ze środków UE) zadbały samorządy tworzące Miejski Obszar Funkcjonalny Sanok–Lesko. Dworzec multimodalny w Sanoku przykuwa uwagę architekturą. Budynek jest energooszczędny, ogrzewany systemem łączącym gazowe pompy cieplne z modułami fotowoltaicznymi, które wypełniają zadaszenie wiat autobusowych. Pomyślano tu również o rozwiązaniach, które pozwalają sprawnie i wygodnie zmienić środek transportu.
Podkarpackie innowacje
Na Podkarpaciu działają firmy, które szukają skutecznych rozwiązań ograniczających negatywne oddziaływanie gospodarki na środowisko. Spółka ML System jest na polskim rynku liderem fotowoltaiki zintegrowanej z budownictwem. W uzyskaniu tej pozycji pomogły jej Fundusze Europejskie. Korzystając z ponad 10 mln zł dofinansowania z programu regionalnego na lata 2014-2020, rozszerzyła ona swoją działalność badawczo-rozwojową. W Live Labie testuje m.in. moduły fotowoltaiczne w warunkach zbliżonych do naturalnych. Są one wykorzystywane w obiektach smart city, takich jak słupy oświetleniowe, wiaty parkingowe czy okna i elewacje budynków. Dzięki tym badaniom firma zyskuje pewność, że jej produkty będą działać nawet w skrajnie niesprzyjających warunkach atmosferycznych.
W regionie działają też innowatorzy z innych branż. Przedsiębiorstwo Ekolinia Mariusz Mieszkowicz w gminie Gawłuszowice w 2018 r. opracowało innowacyjną w skali Europy, wysokowydajną linię do recyklingu tworzyw sztucznych – Ekolinia Grind 2.0 (dotacja 1,66 mln zł z RPO WP). Nowa technologia pozwoliła na rezygnację z użycia rozpuszczalników organicznych w procesie odzysku surowców. Dzięki tej modernizacji proces recyklingu stał się bezinwazyjny dla środowiska.
Joanna Gontarz
Sprawdź, co w najnowszym wydaniu
Pobierz wersję PDFSzersza perspektywa
Przeczytaj, jak Fundusze Europejskie zmieniły oblicze ochrony środowiska w naszym regionie.
LIFE dla Podkarpacia
To ambitny projekt, który sprawi, że każda wydana złotówka przyniesie korzyści dla regionu.
Odporni na kryzys
Działania firmy „Kabanospol” to dobry przykład dla innych firm w regionie!
Pod parasolem gmin
Projekty dotyczące ochrony środowiska i klimatu stały się jednym z symboli naszego członkostwa w Unii Europejskiej.
Jak przejść na model GOZ
Czy możemy żyć tak, by nie szkodzić własnemu domowi – naszej planecie?
Bezpieczeństwo i transformacja
Marszałek Władysław Ortyl wziął udział w posiedzeniu komisji COTER.
Wizytówka kultury leśnej i łowieckiej
Pałac w Julinie już niedługo będzie wizytówką naszego regionu.
Zielona transformacja miast
Na jakich zasadach można otrzymać pożyczkę wspierającą transformację miast.