Razem lepiej

Centrum Wikliniarstwa w Rudniku nad Sanem to wyjątkowa placówka kulturalna prowadzona przez lokalny samorząd. Jej misją jest promocja tradycyjnego dla tych okolic plecionkarstwa z wikliny. To tutaj narodził się pomysł, żeby tę tradycję wpisać na światową listę UNESCO.

Wszystko o wiklinie

W Centrum można się zapoznać z ponad 150-letnią historią wikliniarstwa, a także uczestniczyć w warsztatach i pokazach, które ukazują bogactwo i różnorodność tego rzemiosła. – Wraz z rozwojem wikliniarstwa zauważyliśmy potrzebę wyeksponowania historii, tradycji i kultury regionu oraz przedmiotów z tym związanych. Nie mieliśmy odpowiednich pomieszczeń na ekspozycję prac naszych plecionkarzy ani na prowadzenie warsztatów – mówi Anna Straub, dyrektorka Centrum Wikliniarstwa.

Europejski projekt

Starania o finansowanie tego przedsięwzięcia trwały od 2001 r. Gdy po wstąpieniu Polski do Unii Europejskiej w 2004 r. otworzyły się możliwości uzyskania unijnego wsparcia, Samorząd Rudnika nad Sanem ustawił się na początku kolejki. Już w 2005 r. otrzymał dotację w wysokości 1,2 mln zł z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na remont i adaptację zabytkowego budynku dawnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego. Utworzono tu sale wystawowe, pomieszczenia biblioteczne, czytelnię, pracownię plastyczną i punkt informacji. W salach wystawowych powstały stałe ekspozycje wikliny artystycznej, wyrobów użytkowych, historii koszykarstwa i galeria malarska. Efekt jest naprawdę imponujący. Doceniła to kapituła konkursu „Polska pięknieje – 7 cudów Funduszy Europejskich”, która w 2008 r. uznała projekt za najlepszy w kraju w swojej kategorii.

W drodze do UNESCO

Samorząd miasta wraz z miejscowymi plecionkarzami byli inicjatorami starań o wpis tradycji na Listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa kulturowego UNESCO. W Centrum Wikliniarstwa odbyły się pierwsze konsultacje społeczne, do których dołączyli plecionkarze z innych części Polski. W międzyczasie Centrum zrealizowało projekt z programu Kultura Ludowa i Tradycyjna, którego celem było przygotowanie społeczności do osiągnięcia tego ambitnego celu. Oprócz plecionkarzy do projektu zaproszona została młodzież szkolna oraz rzemieślnicy z niepełnosprawnościami z Centrum Caritas w Rudniku nad Sanem. Wniosek o wpis na listę UNESCO został złożony przez ministra kultury i dziedzictwa narodowego w marcu tego roku. – Procedura oceny trwa ponad półtora roku. Mamy nadzieję, że zakończy się sukcesem i na koniec przyszłego roku będziemy świętować uzyskanie wpisu. To może być wymarzony prezent na 20-lecie naszej placówki, które przypada w 2026 r. – dodaje Anna Straub.

Na szlaku

Przez blisko 20 lat działalności Centrum zyskało miano najważniejszego ośrodka promocji wikliniarstwa w Polsce. Atrakcyjna wystawa stała, liczne ekspozycje czasowe i warsztaty prowadzone przez mistrzów przyciągają gości z całej Polski. Turyści przyjeżdżają tutaj, przemierzając trasę Green Velo. W 2010 r. Podkarpacka Regionalna Organizacja Turystyczna nadała Centrum Wikliniarstwa certyfikat „Najlepszy Produkt Turystyczny Podkarpacia 2010”. Działa tutaj profesjonalny Punkt Informacji Turystycznej. Można w nim dowiedzieć się o atrakcjach turystycznych i noclegach, a także kupić pamiątki – oczywiście z wikliny!

Andrzej Szoszkiewicz