Magazyn informacyjny
o Funduszach Europejskich dla Podkarpacia

Skarby jasielskiego muzeum

17 czerwca 2022 Dobre praktyki

wystawa regionalna w muzeum w Jaśle

Muzeum Regionalne w Jaśle zgromadziło bogate zbiory związane z historią Pogórza. Większość z nich pochodzi z kolekcji podarowanych przez mieszkańców oraz artystów związanych z regionem.

Za sprawą niewielkiej powierzchni wystawienniczej część tych skarbów „drzemała” przez lata ukryta w muzealnych magazynach. Dzięki rozbudowie sytuacja zdecydowanie się poprawiła.

Muzeum Regionalne w Jaśle powstało dzięki determinacji ludzi zaangażowanych w ochronę dziedzictwa kulturowego regionu. Inicjatorami byli członkowie komitetu obchodów 600-lecia miasta, który z czasem przekształcił się w Stowarzyszenie Miłośników Jasła i Regionu Jasielskiego. Placówka rozpoczęła działalność jako Muzeum Regionalne PTTK w Jaśle, a w 1969 r. przyjęła nazwę Muzeum Regionalne w Jaśle.

Zaczątkiem kolekcji były zbiory o profilu etnograficzno-historycznym zgromadzone przez sekcję muzealną Stowarzyszenia Miłośników Jasła i Regionu Jasielskiego. Kolejną cenną darowizną była kolekcja zmarłego w 1980 r. lekarza – dr. Stanisława Kadyiego. W 1996 r. zbiory powiększyły się o ponad 200 obrazów i grafik autorstwa Ignacego Pinkasa. W kolejnych latach do muzeum trafiły archiwa PSL i Związku Inwalidów Wojennych. Placówkę wzbogaciły również kolekcja prac Stanisława Witowskiego z Jasła, fotografii i grafik komputerowych Stanisława Patera i bezcenna kolekcja ponad 1000 prac Jana Wodyńskiego, przekazana wraz ze zbiorem dokumentów i fotografii rodzinnych. Ostatecznie przez lata zbiory powiększyły się o ponad 30 tys. wpisów inwentarzowych.

Zbiór ceramiki użytkowej: trojak, dwojaki, wazon oraz butla

Zbiór ceramiki użytkowej: trojak, dwojaki, wazon oraz butla. Fot. Maciej Rałowski

– Możemy pochwalić się największą kolekcją etnograficzną dotyczącą terenu Pogórza spośród muzeów Polski południowo-wschodniej. Oczywiście nie możemy konkurować z sanockim skansenem. Mamy bardzo ciekawe zbiory dotyczące rzemiosła artystycznego i malarstwa. Ze względu na wielokulturowość – obrządek wschodni, judaika, kościół rzymski – mamy też interesującą kolekcję o tematyce sakralnej. Wydzielone są także zbiory z zakresu paleontologii i archeologii oraz numizmatyki – wyjaśnia Mariusz Świątek, dyrektor Muzeum. 

W szklanej gablocie na ścianie haftowane bluzki i zdobione cekinami gorsety stroju ludowego łemków i pogórzan, przy ścianie w dwóch szklanych gablotach korale: z prawdziwego koralu, ceramiczne imitacje oraz wykonane ze szklanych paciorków oraz współczesne krywulki autorstwa łemkini Anny Dobrowolskiej. W tle widoczny kącik sakralny z drewnianymi rzeźbami, nad nimi drzeworyty i zegary z kolekcji Kadyiego.

Wystawa regionalna w muzeum w Jaśle. Fot. Maciej Rałowski

Czas na rozbudowę  

Projekt „Ukryte skarby Muzeum Regionalnego w Jaśle” zakładał rozbudowę i modernizację budynku pochodzącego z lat 70. XX w. Wymieniono m.in. wszystkie instalacje i zainstalowano internet światłowodowy, niezbędny w nowoczesnej placówce muzealnej. Dobudowano trzykondygnacyjną część, w której na parterze zlokalizowano sanitariaty (wcześniej były w piwnicy), a na piętrach pomieszczenia biurowe, których zdecydowanie brakowało. – W dobudowanej części znalazło się jeszcze miejsce na szyb podnośnika dla osób z niepełnosprawnościami. To nie jest klasyczna winda, choć bardzo ją przypomina – wyjaśnia dyrektor.

Dzięki nadbudowie w południowej części obiektu na ostatniej kondygnacji nad pawilonem wystawowym powstała bardzo duża sala ekspozycyjna. – Mieliśmy tylko dwa poziomy przeznaczone na pokazywanie zbiorów. Z tego powodu większość eksponatów, niektóre wręcz unikalne w skali kraju, a nawet świata, przechowywaliśmy w magazynie. Zyskaliśmy 50% więcej powierzchni wystawienniczej, na czym nam ogromnie zależało. Teraz nasze „ukryte skarby” będą sukcesywnie eksponowane. Mamy plan, by ekspozycje były bardziej mobilne. Nie chcemy przez 20 lat prezentować tej samej wystawy stałej – tłumaczy dyrektor Świątek.

wystawa obrazów w Muzeum Regionalnym w Jaśle

Fragment ekspozycji z wystawą czasową poświęconą twórczości jasielskich artystów: malarza Piotra Betleja i rzeźbiarza Bogdana Samborskiego. Fot. Maciej Rałowski

Zarówno w nowej sali, jak też w dwóch wcześniej istniejących, zmodernizowano oświetlenie, co pozwala doświetlić także pojedyncze eksponaty. Kupiono też nowoczesne, specjalistyczne gabloty, wykonane z bezpiecznego szkła z pełną przejrzystością. – To wszystko sprawia, że lepiej nam się pracuje. Możemy też zaoferować dużo lepsze warunki zwiedzającym i korzystającym z organizowanych przez nas warsztatów czy lekcji muzealnych – podkreśla dyrektor. Pierwsza wystawa po remoncie została udostępniona w maju, a jesienią planowana jest uroczystość ponownego otwarcia placówki po rozbudowie.

Plany i marzenia 

Wykonane prace sprawiły, że można nareszcie zrealizować wcześniejsze marzenia. Dyrektor Świątek dąży do tego, by największa nowa sala wystawiennicza nosiła imię Jana Wodyńskiego, malarza pochodzącego z Jasła. – Rodzina, przekazując gigantyczny zbiór jego prac, liczyła na upamiętnienie artysty. Na razie w mieście jest tylko tablica w miejscu, gdzie się urodził. Jan Wodyński był profesorem, uczył młodych artystów. Chcemy, by ta sala nawiązywała do jego działalności, dlatego współcześni młodzi artyści będą wystawiać tu swoje prace – tłumaczy Mariusz Świątek.

Druga ważna kwestia to spuścizna doktora Kadyiego. – Teraz jest doskonała okazja do zmiany statutu i nadania muzeum imienia człowieka, który kiedyś przeznaczył swój dom i ogród na jego powstanie – wyjaśnia dyrektor. Jak podkreśla, jest to odpowiedni moment także dlatego, że odchodzi pokolenie, które osobiście znało doktora. Wielu młodych jaślan wie o nim z lekcji historii lub dzięki wizycie w placówce. W muzeum jedno z pomieszczeń poświęcone jest kolekcji dr. Kadyiego. Po remoncie umieszczono tam dodatkowo część zgromadzonych przez doktora kolekcji numizmatycznej i paleontologicznej.

Ważnym efektem projektu jest możliwość korzystania w dużo szerszym zakresie z multimediów. – Mając ponad 1000 prac Jana Wodyńskiego, kilkaset prac Ignacego Pinkasa, nie jesteśmy w stanie ich wszystkich wyeksponować. Będziemy prezentować po kilka prac, aby można było je podziwiać w oryginale. Pozostałe zostaną umieszczone w przestrzeni wirtualnej, znaczną część zbiorów mamy już zdigitalizowaną. Podobny los czeka numizmaty i eksponaty paleontologiczne. Mamy też niemal 160 starodruków. Tych nawet ze względu na warunki wystawiennicze nie możemy stale prezentować – dodaje dyrektor.

Warto podkreślić, że muzeum zyskało salę z miejscem na wystawę poświęconą historii Jasła. W planach jest także stworzenie przestrzeni, która by pokazywała jasielskie winiarstwo, zwłaszcza to, co winu towarzyszy. – Przedmioty służące do konsumpcji wina, jak np. kieliszki, korkociągi, czasem są dziełami artystycznymi wysokiej klasy. Poza tym motyw winorośli jest bardzo popularny w sztuce, np. w malarstwie, na świecznikach i wielu innych przedmiotach. Muzeum od lat gromadzi zbiory o tej tematyce. Czas je pokazać – podsumowuje dyrektor. 

Barbara Kozłowska

Posłuchaj audycji radiowej z cyklu „Fundusze Europejskie na Podkarpaciu”

Ukryte skarby Muzeum Regionalnego w Jaśle
Beneficjent: Muzeum Regionalne w Jaśle
Działanie: 4.4 Kultura
Wartość projektu: ok. 4,7 mln zł
Dofinansowanie z UE: ok. 3 mln zł

Sprawdź co w najnowszym wydaniu

Pobierz wersję PDF

Fundusze Europejskie są atrakcyjne

W ciągu 20 lat uczestnictwa w polityce spójności znacząco uprościliśmy i uatrakcyjniliśmy komunikację w obszarze funduszy unijnych.

czytaj więcej

Mistrzostwa emocji

Konkursy na najlepsze projekty współfinansowane z funduszy UE to skuteczne narzędzie promocji dobrych praktyk. Przyczyniają się do pozytywnego postrzegania wsparcia z Unii Europejskiej.

czytaj więcej

Efekty są imponujące

8 grudnia podczas uroczystej gali, która odbyła się w sali audytoryjnej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podkarpackiego, doceniliśmy laureatów III edycji konkursu „Podkarpackie. Mistrzowskie zmiany”.

czytaj więcej
Skip to content