Wsparcie na trudne czasy

Pandemia COVID-19 spowodowała, że nasza gospodarka mocno wyhamowała. Polski Instytut Ekonomiczny prognozuje, że PKB kraju spadnie w tym roku o 4%, a według bardziej pesymistycznego scenariusza – nawet o 7% w porównaniu do roku ubiegłego.

Według danych Wojewódzkiego Urzędu Pracy (WUP) w Rzeszowie, już w I kwartale 2020 r. pracodawcy z regionu zgłosili zamiar zwolnienia ponad 1000 pracowników. W ramach zwolnień grupowych od 1 stycznia do 31 marca br. wręczyli wypowiedzenia 307 pracownikom. W okresie od 1 do 27 kwietnia br. zamiar zwolnienia z przyczyn dotyczących zakładu pracy zapowiedziało trzech pracodawców planujących zwolnienie 225 pracowników. Redukcję zatrudnienia najczęściej zgłaszają firmy z branży motoryzacyjnej i turystycznej oraz sektora usług osobistych. Dlatego tak ważne było uruchomienie instrumentów chroniących miejsca pracy.

1 kwietnia 2020 r. WUP w Rzeszowie rozpoczął przyjmowanie wniosków o dofinansowanie ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (FGŚP) w ramach rządowej Tarczy Antykryzysowej. Do 27 kwietnia podkarpaccy przedsiębiorcy złożyli łącznie 967 wniosków na ochronę miejsc pracy ze środków FGŚP na kwotę ponad 292,5 mln zł dla 60 673 osób.

Innym elementem rządowej Tarczy Antykryzysowej jest wsparcie realizowane przez powiatowe urzędy pracy. Do 28 kwietnia br. do podkarpackich urzędów pracy wpłynęło 22 760 wniosków o pożyczki dla mikroprzedsiębiorców, na pokrycie bieżących kosztów prowadzenia działalności gospodarczej, na ponad 113,8 mln zł (wysokość pożyczki wynosi 5 tys. zł). Pożyczki trafiły już do 6470 mikroprzedsiębiorców na kwotę 32,3 mln zł. Oprócz tego powiatowe urzędy pracy przekazują wsparcie z Europejskiego Funduszu Społecznego na pokrycie części kosztów wynagrodzenia.

W kontekście ochrony miejsc pracy istotne znaczenie ma 3-miesięczne zwolnienie z płacenia składek do ZUS (już w połowie kwietnia liczba złożonych wniosków przekroczyła milion). W największym stopniu z rozwiązań tarczy korzystają przedsiębiorstwa, ale część z nich obejmuje także organizacje pozarządowe (NGO), które są płatnikami składek na ubezpieczenie społeczne. Dodatkowo samorządy wprowadzają własne rozwiązania wspierające firmy i inne podmioty.

Częścią rządowego systemu pomocy jest Tarcza Finansowa Polskiego Funduszu Rozwoju, z której do 5 maja br. skorzystało już 26 916 firm zatrudniających łącznie 268 tys. pracowników. W ciągu kilku dni za pośrednictwem banków do przedsiębiorstw trafiło niemal 5,6 mld zł. Łączny budżet programu obsługiwanego przez PFR wynosi 75 mld zł. 

Poniżej przedstawiamy kluczowe informacje o rozwiązaniach, które mają na celu wsparcie w zachowaniu płynności finansowej i kontynuację działalności przedsiębiorstw. Niektóre z nich pośrednio lub bezpośrednio dotyczą podmiotów realizujących projekty dofinansowane z Funduszy Europejskich.

Ulga w składkach ZUS 

Podmioty zgłaszające do ubezpieczenia mniej niż 50 pracowników mogą zostać zwolnione z obowiązku opłacania składek ZUS przez okres od 1 marca do 31 maja 2020 r. Zwolnienie z całości składek dotyczy firm ubezpieczających mniej niż 10 osób, a 50% wartości składek umorzonych zostanie podmiotom zgłaszającym od 10 do 49 osób. Wniosek składa się drogą elektroniczną przez PUE ZUS, za pośrednictwem poczty lub osobiście w placówce ZUS. Podczas wypełniania formularza wniosku zwróć uwagę na punkt 4.2 Informacje dotyczące sytuacji ekonomicznej podmiotu, któremu ma być udzielona pomoc publiczna. Punkty A i B dotyczą różnych rodzajów podmiotów. Jeżeli Twoje przedsiębiorstwo miało w latach poprzednich złą sytuację ekonomiczną i zagrażała mu upadłość, nie będziesz mógł skorzystać z pomocy. Dotyczy to także pozostałych omówionych tu instrumentów.

Ochrona miejsc pracy 

Ze świadczenia z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych mogą skorzystać wszyscy przedsiębiorcy zatrudniający pracowników. O dofinansowanie kosztów wynagrodzeń i składek na ubezpieczenie społeczne można wystąpić wówczas, gdy nastąpił spadek obrotów w wyniku pandemii COVID-19. Rozwiązania mają chronić miejsca pracy w okresie wprowadzonego przez przedsiębiorcę przestoju ekonomicznego lub obniżonego wymiaru czasu pracy, a także po tym okresie. W przypadku przestoju ekonomicznego maksymalna kwota dofinansowania na pracownika wyniesie 1533,09 zł brutto, natomiast w sytuacji zmniejszenia etatu – 2452,27 zł brutto. Wniosek o dofinansowanie przedsiębiorca składa do Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Rzeszowie poprzez platformę praca.gov.pl lub w postaci papierowej. 

Na pokrycie części kosztów  

Z dofinansowania do części kosztów wynagrodzeń pracowników skorzystają mikro-, małe i średnie przedsiębiorstwa oraz NGO. Podobnie skonstruowana pomoc przysługuje osobom fizycznym prowadzącym działalność, które nie zatrudniają pracowników (znajdziesz je pod nazwą dofinansowanie części kosztów prowadzenia działalności gospodarczej dla przedsiębiorców samozatrudnionych). Ze wsparcia skorzystają podmioty, w przypadku których nastąpił spadek przychodów (porównuje się 60 kolejnych dni 2020 r. z tym samym okresem roku poprzedniego). Dofinansowanie wynosi od 50% do 90% wynagrodzenia każdego pracownika. Może być udzielone na 3 miesiące (z możliwością wydłużenia). Wniosek składa się poprzez platformę praca.gov.pl lub bezpośrednio w powiatowym urzędzie pracy. Pomoc jest współfinansowana z EFS.

Mikropożyczka 

Mikroprzedsiębiorcy (zatrudniający do 9 osób), w tym osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, którzy prowadzili działalność przed 1 marca 2020 r., mogą skorzystać z niskooprocentowanej pożyczki w wysokości do 5 tys. zł z Funduszu Pracy. Jest ona udzielana na okres nieprzekraczający 12 miesięcy. Na wniosek przedsiębiorcy pożyczka wraz z odsetkami może zostać umorzona, pod warunkiem, że będzie on prowadził działalność gospodarczą przez okres 3 miesięcy od dnia jej udzielenia (uwaga: wniosek o umorzenie należy złożyć w ciągu 14 dni od zakończenia się tego trzymiesięcznego okresu). Pożyczkę można przeznaczyć na pokrycie bieżących kosztów prowadzenia działalności gospodarczej. Wniosek o pożyczkę składa się przez platformę praca.gov.pl lub w formie papierowej w powiatowym urzędzie pracy.

Tarcza Finansowa PFR 

Wsparcie udzielane jest przedsiębiorstwom, których obroty spadły o co najmniej 25% w dowolnym miesiącu po 1 lutego 2020 r. w porównaniu do analogicznego miesiąca roku ubiegłego. Przyczyną ich spadku jest rozprzestrzenianie się COVID-19. Z pomocy są wykluczone podmioty, których udziałowcy mają rezydencję podatkową na terenie tzw. rajów podatkowych. Tarcza finansowa dla mikrofirm to pomoc wyliczana w oparciu o liczbę zatrudnionych i kwotę bazową subwencji zależnej od poziomu spadku przychodów firmy (wg obecnych założeń od 12 do 36 tys. zł na zatrudnionego). Maksymalne wsparcie może wynieść 324 tys. zł. Tarcza finansowa dla małych i średnich przedsiębiorstw opiera się na trzech progach wsparcia: 4%, 6% lub 8% przychodów w 2019 r. Wysokość subwencji zależy od poziomu spadku przychodów w związku z COVID-19 (począwszy od marca) w porównaniu do wartości w odpowiednim okresie roku ubiegłego. Szacowana maksymalna wartość subwencji to 3,5 mln zł. Zwrotowi podlega 25% wypłaconej subwencji. Pozostałych 75% może zostać umorzone w przypadku utrzymania zatrudnienia na poziomie wg stanu na 31.12.2019 r. O Tarczę Finansową PFR zapytaj w swoim banku (wnioski składa się poprzez stronę internetową banku). 

Gwarancje do kredytów 

Bank Gospodarstwa Krajowego (BGK) zwiększył limit gwarancji de minimis z 60% do 80% kwoty kredytu. W przypadku kredytu obrotowego wydłużył okres gwarancji z 27 do 39 miesięcy. W pierwszym roku gwarancja jest udzielana bez prowizji, a dla już udzielonych odstąpiono od pobierania prowizji należnych w okresie do 31 grudnia br. O gwarancję de minimis zapytaj w swoim banku. Gwarancją z dotacją refundującą zapłacone odsetki w ramach programu Biznesmax (również BGK) mogą zostać objęte nie tylko kredyty inwestycyjne, ale także kredyty obrotowe odnawialne przeznaczone na zapewnienie płynności finansowej. Z Biznesmax skorzystają przedsiębiorstwa innowacyjne i efektywne ekologicznie. Dodatkowo, do końca 2021 r. obowiązywać będzie 5% stawka roczna dla wyliczenia dopłaty do oprocentowania kredytu. Średnie przedsiębiorstwa dotknięte skutkami pandemii COVID-19 mogą wnioskować o udzielaną na okres do 27 miesięcy (nie dłużej niż okres kredytu + 3 miesiące) gwarancję kredytów zapewniających płynność finansową w wysokości do 250 mln zł (zabezpieczenie do 80% kredytu).

Preferencyjne pożyczki  

Zarząd województwa wspólnie z BGK przygotowuje nowe produkty i wprowadza ułatwienia do tych, które już są dostępne poprzez sieć regionalnych operatorów. 220 mln zł z RPO WP ma być przeznaczonych na tzw. pożyczkę płynnościową. Przedsiębiorcy mogliby finansować z niej wynagrodzenia, składki na ubezpieczenie społeczne, podatki, niezapłacone faktury itp. Podobny instrument finansowany z Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój już funkcjonuje od 23 kwietnia br. (pośrednikiem w województwie podkarpackim jest Krajowe Stowarzyszenie Wspierania Przedsiębiorczości). Pożyczka płynnościowa POIR jest udzielana bez jakichkolwiek opłat i prowizji. Mogą po nią sięgnąć mikro-, małe i średnie firmy, które z powodu pandemii COVID-19 znalazły się w trudnej sytuacji, bez względu na branżę, w jakiej działają. Okres spłaty wynosi do 6 lat, oprocentowanie – 0%, karencja w spłacie – do 6 miesięcy, wydłużenie okresu spłaty na 2 miesiące raz do roku (w pierwszym i drugim roku okresu spłaty pożyczki). Ponadto 20 mln zł, które pozostały z RPO WP na lata 2007-2013, zasili pulę środków przeznaczonych na preferencyjne pożyczki dla lokalnych firm (zob. artykuł „Znajdź kapitał na rozwój”).

Ułatwienia dla branży turystycznej 

Firmy z branży turystycznej dotknięte skutkami zwalczania pandemii COVID-19 mogą na lepszych warunkach korzystać z pożyczki w ramach projektu Przedsiębiorcza Polska Wschodnia – Turystyka. Pożyczka w całości może zostać przeznaczona na sfinansowanie wydatków związanych z bieżącą działalnością firmy (nie muszą to być już tylko inwestycje). Ponadto karencję w spłacie rat kapitałowych można wydłużyć o dodatkowe 6 miesięcy. Wprowadzono 6-miesięczne wakacje kredytowe dla spłat rat kapitałowych lub kapitałowo-odsetkowych. Nie jest już wymagany wkład własny. Można też obniżyć oprocentowanie. Aby skorzystać z powyższych ułatwień, wystarczy złożyć wniosek do Agencji Rozwoju Regionalnego „MARR” w Mielcu i odpowiednio uzasadnić. 

Wsparcie ARP  

Z pomocy Agencji Rozwoju Przemysłu (ARP) mogą skorzystać MŚP, które działają co najmniej od 12 miesięcy i których przychody za ostatni okres obrachunkowy są na poziomie min. 4 mln zł. Jednym z trzech instrumentów jest pożyczka obrotowa finansująca wypłatę wynagrodzeń, która ma na celu utrzymanie zatrudnienia. Jest ona udzielana maksymalnie na 2 lata, z karencją spłaty do 12 miesięcy. Pożyczka obrotowa na finansowanie deficytu w kapitale obrotowym jest udzielana maksymalnie na 6 lat (z karencją spłaty do 15 miesięcy). Jej wartość wynosi od 800 tys. do 5 mln zł. Leasing operacyjny dostępny jest dla podmiotów z sektora transportu. Przeznaczony jest na refinansowanie posiadanych leasingów na pojazdy i naczepy powyżej 3,5 ton, nie starsze niż 3 lata. Maksymalna wartość leasingu wynosi 5 mln zł. Okres finansowania nie może przekraczać 6 lat (łącznie z maksymalnie 12-miesięczną karencją). Więcej na stronie: www.arp-tarcza.pl.

Ułatwienia dla beneficjentów RPO WP  

7 kwietnia Instytucja Zarządzająca RPO WP wprowadziła system zaliczkowy dla wszystkich firm, które już realizują lub będą realizować projekty w ramach I osi RPO WP 2014-2020. W przypadku projektów badawczo-rozwojowych możesz otrzymać do 60% wydatków kwalifikowanych w formie zaliczki. W przypadku projektów inwestycyjnych Urząd Marszałkowski Województwa Podkarpackiego będzie pokrywał nawet 100% wartości wystawionych i niezapłaconych faktur.

Sytuacja wywołana przez epidemię koronawirusa jest nadzwyczajna (ma zewnętrzny charakter, nie można jej było przewidzieć oraz jej zapobiec) i wypełnia definicję „siły wyższej”. Instytucja Zarządzająca RPO WP oraz Instytucja Pośrednicząca (Wojewódzki Urząd Pracy w Rzeszowie) będą akceptować koszty związane z niezrealizowanymi działaniami projektowymi pod warunkiem:

• zaciągnięcia przez beneficjenta zobowiązań na ten cel przed 11.03.2020 r.
• udokumentowania braku możliwości odzyskania poniesionych na ten cel środków
• przekazania uzasadnienia powodów odwołania planowanej formy wsparcia.

Jesteś jednak zobowiązany do podjęcia działań zmierzających do zminimalizowania kosztów, np. odzyskania części lub całości kosztów od organizatorów spotkań, biletów kolejowych i lotniczych (linie lotnicze wprowadziły możliwość bezpłatnej zmiany rezerwacji lotu) itp.

Obowiązująca ustawa związana z przeciwdziałaniem COVID-19 umożliwia w niektórych wypadkach wyłączenie stosowania przepisów ustawy z 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (muszą zostaną spełnione ściśle określone przesłanki). Decyzja o zastosowaniu wyłączenia powinna być każdorazowo poprzedzona przez zamawiającego analizą stanu faktycznego. Umożliwiono także wprowadzanie zmian w umowach z wykonawcami, zawartych w wyniku rozstrzygnięcia postępowań prowadzonych w oparciu o Pzp, a także wyłączenie stosowania rozeznania rynku oraz zasady konkurencyjności.

To wybrane najważniejsze elementy systemu wsparcia gospodarki. Przegląd wszystkich form pomocy dostępny jest na stronie tarcza.podkarpackie.pl.

Opr. JG