Nasz wspólny sukces

Od 2004 r. w naszym regionie zrealizowaliśmy prawie 18 tys. projektów dofinansowanych z Funduszy Europejskich. Było to możliwe dzięki zaangażowaniu samorządowców, przedsiębiorców, naukowców, nauczycieli, lekarzy i wielu innych – mówi WŁADYSŁAW ORTYL, marszałek województwa podkarpackiego.

Mija 20 lat od wstąpienia Polski do Unii Europejskiej. Województwo bardzo zmieniło się przez ten czas. Jaki był w tym udział Funduszy Europejskich?

To był z pewnością bardzo dobry czas dla Podkarpacia. Od początku wejścia Polski do Unii Europejskiej zmieniamy region na korzyść. Przez dwie dekady pokazaliśmy, że potrafimy dobrze wykorzystywać Fundusze Europejskie. W tym czasie w całym województwie zrealizowano projekty o łącznej wartości ponad 85 mld zł, które Unia Europejska wsparła kwotą ponad 52 mld zł.

W jakich dziedzinach wpływ funduszy widać najbardziej na Podkarpaciu? Skoncentrujmy się na programie regionalnym na lata 2014-2020.

W każdej sferze życia. Przeznaczamy unijne wsparcie na rozbudowę infrastruktury transportowej i energetycznej, modernizację edukacji i ochrony zdrowia. Inwestujemy w dostęp do nowoczesnych usług, w tym e-usług. Część budżetu programów regionalnych kierujemy do przedsiębiorców. Tylko w latach 2014-2020 prawie 3,5 tys. firm otrzymało bezzwrotne dotacje, a ponad 1700 skorzystało z preferencyjnych pożyczek. Na Podkarpaciu stawiamy na odnawialne źródła energii. W tym samym okresie wartość inwestycji w samą fotowoltaikę przekroczyła 700 mln zł. Przynosi to wymierne korzyści w postaci czystszego powietrza i niższych rachunków za energię elektryczną.

Mieszkańcy również dostrzegają zmiany wokół siebie. Ale co najbardziej chwalą?

Z pewnością doceniają coraz lepszą dostępność komunikacyjną. Jeszcze niedawno dojazd do naszego regionu z innych części Polski był uciążliwy i czasochłonny, a często też niebezpieczny. Dziś autostrada A4 i budowana droga ekspresowa S19 zapewniają szybkie połączenie Rzeszowa z innymi ośrodkami w kraju. Te inwestycje, realizowane w ramach programów krajowych, świetnie się dopełniają z działaniami finansowanymi z naszych programów regionalnych.

Nowoczesne ekologiczne autobusy w Rzeszowie, Krośnie czy Stalowej Woli zachęcają mieszkańców do korzystania z transportu publicznego. Nowe inwestycje drogowe i zakupy taboru kolejowego usprawniają codzienne podróże do pracy, na uczelnie i do szkół. Poprawa komunikacji to nie tylko wygoda, ale też korzyści dla rozwoju gospodarczego regionu. Lepsza dostępność ułatwia prowadzenie biznesu, tworzy nowe miejsca pracy i przyciąga turystów.

Mieszkańcy oczekują również poprawy opieki medycznej. Jednym z wartościowych przedsięwzięć była modernizacja Podkarpackiego Centrum Chorób Płuc w Rzeszowie. A pandemia COVID-19 sprawiła, że Komisja Europejska zgodziła się na dodatkowe inwestycje, które umożliwiły skuteczne leczenie tzw. ozdrowieńców.

Edukacja to kolejny obszar, który wiele zyskuje dzięki Funduszom Europejskim. Staramy się wykorzystać je w dyscyplinach, które wpisują się w inteligentne specjalizacje Podkarpacia. Chcemy popularyzować robotykę dla ciągłego rozwoju regionalnego rynku pracy i rozwoju społecznego. Pomoże w tym projekt „RaP STEAM – robotyka i programowanie w szkołach podstawowych z terenu województwa podkarpackiego”, który ma zrewolucjonizować cyfrowo podkarpackie szkoły podstawowe. W ramach projektu zaplanowano m.in. opracowanie materiałów metodyczno-dydaktycznych dla nauczycieli, zakup do pracowni szkolnych oraz centrów szkoleniowych zestawów robotów edukacyjnych, realizację szkoleń dla nauczycieli z zakresu nauczania informatyki z elementami robotyki i programowania, organizację zajęć pozalekcyjnych, jak również warsztatów, obozów czy pikników naukowych.

Które przedsięwzięcia są Panu szczególnie bliskie?

Szczególny sentyment mam do Programu Rozwój Polski Wschodniej, później przemianowanego na Program Polska Wschodnia. Pracowałem przy jego powstawaniu i realizacji w latach 2005-2007. Byłem wtedy sekretarzem stanu w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego. Z tego programu sfinansowano m.in. obwodnice Przemyśla i Jarosławia, nowoczesny Ośrodek Kształcenia Lotniczego przy Politechnice Rzeszowskiej czy Centrum Wystawienniczo-Kongresowe w Jasionce.

A Jasionka to nasze okno na świat – ważne lotnisko, które się rozbudowuje i przyciąga inwestycje. W 2013 r. dzięki finansowaniu z programu regionalnego powstał tam nowoczesny terminal, uznawany za jeden z najciekawszych w kraju. Z lotniska możemy szybko i wygodnie dojechać do centrum Rzeszowa pociągiem Podkarpackiej Kolei Aglomeracyjnej. Naprzeciw terminala znajduje się najnowsza inwestycja – Podkarpackie Centrum Nauki Łukasiewicz. Przyjeżdża tu młodzież z całego regionu, by brać udział w doświadczeniach i rozwijać zainteresowania naukowe.

Siłą napędową tego miejsca jest przedsiębiorczość skupiona w Podkarpackim Parku Naukowo-Technologicznym Aeropolis. Tam działa również nowoczesny Inkubator Technologiczny. Jasionka to Podkarpacie w pigułce – dynamiczne, nowoczesne i przyjazne dla mieszkańców.

Jestem przekonany, że decyzje o inwestycjach w Port Lotniczy Rzeszów-Jasionka były trafne. Lotnisko pełni funkcję węzła komunikacyjnego, przez który dostarczana jest międzynarodowa pomoc wojskowa i humanitarna dla Ukrainy.

W minionych latach Unię Europejską dotknęły dwa kryzysy – pandemia COVID-19 i wojna w Ukrainie. Jaka była odpowiedź Unii Europejskiej i regionu na te kryzysy? 

W obliczu tak poważnych wyzwań podjęliśmy inicjatywę dokonania szeregu zmian w naszym programie regionalnym. Podam kilka przykładów. Przedsiębiorcom, którzy znaleźli się w trudnej sytuacji zaoferowaliśmy pożyczki na kapitał obrotowy. Na realizację tego celu przeznaczyliśmy ponad 57 mln euro. Ponadto 21 mln euro zostało przekazanych na utrzymanie miejsc pracy w przedsiębiorstwach poprzez dofinansowywanie wynagrodzeń pracowników oraz części kosztów prowadzenia działalności gospodarczej.

Na poprawę bezpieczeństwa epidemiologicznego na terenie woj. podkarpackiego skierowaliśmy 11 mln euro. Dzięki wsparciu środków unijnych doposażono 6 laboratoriów, zakupiono 24 karetki oraz sprzęt medyczny i środki ochrony indywidualnej.

Aby przeciwdziałać negatywnym skutkom kryzysu społeczno-gospodarczego, Komisja Europejska uruchomiła instrument pn. REACT-EU, dzięki któremu wsparcie uzyskały projekty z zakresu OZE i e-usług. Pomocą zostali objęci także uchodźcy z Ukrainy. Uzyskali m.in. możliwość korzystania z lokali, które w dalszej perspektywie będą mogły pełnić funkcje mieszkań wspomaganych i treningowych. Ponadto Wojewódzki Urząd Pracy zapewnił mieszkańcom Ukrainy doradztwo psychologiczne oraz szansę zdobycia kwalifikacji poprzez realizację certyfikowanych szkoleń.

Wkraczamy w kolejną dekadę naszego członkostwa w Unii Europejskiej. Jakie priorytety rozwojowe region wyznaczył na najbliższe lata i jaki będzie w tym udział pomocy z Unii Europejskiej?

W ramach programu Fundusze Europejskie dla Podkarpacia 2021-2027 będziemy kontynuować sprawdzone rozwiązania. Dofinansowanie przeznaczymy na inwestycje poprawiające dostępność komunikacyjną, w tym rozwój dróg wojewódzkich i zakup taboru kolejowego. Będziemy dążyć do dalszego rozwoju przedsiębiorczości w regionie poprzez m.in. wspieranie projektów o charakterze innowacyjnym. Chcemy inwestować w technologie cyfrowe i rozwój Gospodarki 4.0, jak też w projekty zorientowane na łagodzenie zmian klimatycznych i wspomagające rozwój gospodarki o obiegu zamkniętym oraz działania oparte na OZE.

Będziemy wspierać projekty dotyczące włączenia społecznego i aktywizacji zawodowej. Nowością są przedsięwzięcia, które rozwijają usługi społeczne i zdrowotne w środowisku lokalnym, zwłaszcza dla osób starszych i schorowanych.

Niezwłocznie po zatwierdzeniu nowego programu rozpoczęliśmy intensywne prace nad jego realizacją. Utrzymanie dobrego tempa wdrażania programu jest priorytetem. Trzeba pamiętać, że czas na realizację FEP 2021-2027 jest krótszy w porównaniu do poprzedniej perspektywy, a do dyspozycji mamy rekordową pulę środków z UE.