Przyszłość zaczyna się dziś

Być może będzie to jedna z najbardziej wartościowych inwestycji sfinansowanych z Funduszy Europejskich na Podkarpaciu.

Powszechne zajęcia z robotyki już za dwa lata ruszą w podkarpackich szkołach podstawowych. W ramach projektu przeszkolonych zostanie 1900 pedagogów, którzy poprowadzą zajęcia z robotyki z elementami programowania w ponad 600 szkołach w regionie.

Niebawem robotyka stanie się tak powszechna jak matematyka i obok nauki czytania, liczenia oraz pisania będzie jedną z podstawowych umiejętności nauczanych w szkołach. Jak twierdzi Masayoshi Son, prezes zarządu SoftBank Group: „W przyszłości robotyka stanie się ważniejsza niż przemysł motoryzacyjny”.

Wielkie możliwości 

Robotyka jest dziedziną nauki zajmującą się projektowaniem, budową, programowaniem i użytkowaniem robotów. Roboty zaś to urządzenia, które wykonują określone zadania, często w sposób automatyczny i samodzielny, bez konieczności bezpośredniego udziału człowieka. Coraz szerzej stosowane są w nowoczesnej medycynie – od diagnostyki, przez chirurgię po rehabilitację. Bez nich nie moglibyśmy np. tak skutecznie badać przestrzeni kosmicznej.

Jeszcze do niedawna kursy z robotyki dostępne były tylko w nielicznych uczelniach technicznych. Dziś tzw. robotyka edukacyjna, zajmująca się uczeniem konkretnych umiejętności technicznych, wkracza do programów szkół podstawowych. – Edukacja w zakresie robotyki to nie tylko nauka kodowania czy budowania robotów. Chodzi o nauczenie młodych ludzi krytycznego myślenia i rozwiązywania problemów – wyjaśnia Alessandro Mazzone, dyrektor ds. edukacji naukowej w Europejskiej Agencji Kosmicznej.

Na krajowego lidera w robotyce edukacyjnej wyrasta województwo podkarpackie. – Jestem przekonany, że jest to ciekawa propozycja dla młodzieży. Nasi zdolni uczniowie w tej dziedzinie odnoszą już duże sukcesy. Myślę, że podobnych inicjatyw będzie jeszcze więcej – uważa marszałek Władysław Ortyl.

Bezprecedensowy w skali kraju projekt realizowany będzie przez specjalistów z Podkarpackiego Zespołu Placówek Wojewódzkich (PZPW). – Wyszliśmy z założenia, że zajęcia z robotyki uzupełnią i wzbogacą lekcje programowania, matematyki, fizyki i innych przedmiotów. Bo siłą robotyki jest jej interdyscyplinarność. Konstruując roboty, wykorzystujemy w praktyce wiedzę z różnych dziedzin, a dzięki temu przekonujemy się, że nauka ma sens, że od niej zależy postęp – podkreśla Krystyna Wróblewska, dyrektor PZPW. Robotyka przygotowuje też młodych ludzi do lepszego funkcjonowania w społeczeństwie. – Umiejętność współpracy w zespole uczy rozwiązywania problemów, rozwija myślenie i kreatywność – dodaje Ewa Faszczewska-Rak, wicedyrektor ds. Regionalnego Programu Rozwoju Robotyki Edukacyjnej w PZPW.

Robotyka wchodzi do szkół

Podkarpacki projekt wyróżnia niespotykany gdzie indziej zasięg. To nie jest projekt dla wybranych, najzdolniejszych uczniów. Przedsięwzięcie obejmie większość szkół w województwie – od dużych miast po szkoły wiejskie. Każda chętna placówka otrzyma te same materiały edukacyjne, tę samą liczbę godzin szkoleń oraz podobne wyposażenie pracowni robotycznych. Po stronie szkoły będzie tylko adaptacja pomieszczenia, w którym zainstalowany zostanie dostarczony sprzęt. To duże wyzwanie, lecz doświadczona kadra PZPW zrealizowała już z powodzeniem inne duże projekty, m.in. Podkarpackie Szkolenie Informatyczno-Metodyczne czy Edukom. – Pomogą nam specjaliści z powołanego przez Zarząd Województwa Podkarpackiego Zespołu ekspercko-konsultacyjnego do spraw przygotowania i realizacji regionalnego projektu edukacyjnego na rzecz rozwoju nauczania robotyki z elementami programowania, kierowanego do uczniów szkół podstawowych. W skład tego zespołu wchodzą m.in. naukowcy z Politechniki Rzeszowskiej i Uniwersytetu Rzeszowskiego. Dużą wagę przywiązujemy też do współpracy z Podkarpackim Centrum Nauki „Łukasiewicz” oraz nauczycielami i instruktorami, którzy już teraz prowadzą zajęcia w niektórych podkarpackich szkołach, chociażby w Zespole Szkół im. prof. Franciszka Leji w Grodzisku Górnym – mówi dyrektor Krystyna Wróblewska. Co ważne, zespół projektowy będzie na bieżąco monitorował zmiany na rynku robotyki i dokonywał ewaluacji projektu. – Dążymy do tego, żeby przekazywana wiedza była zawsze aktualna – dodaje pani dyrektor.

Ile szkół jest zainteresowanych udziałem? – W 2021 r. zdiagnozowaliśmy ponad 720 szkół podstawowych, z których przeszło 90% wskazało chęć uczestnictwa. Przewidujemy, że docelowo zgłosi się co najmniej 60% wszystkich szkół, czyli ok. 600. Jesteśmy jednak przygotowani na większą liczbę – wyjaśnia Ewa Faszczewska-Rak. Do udziału zostaną zaproszone wszystkie instytucje prowadzące szkoły podstawowe w województwie podkarpackim.

Etapy projektu

Po przeprowadzeniu naboru szkół realizowane będą kolejne działania. Najpierw do szkół podstawowych oraz centrów szkoleniowych dla nauczycieli, utworzonych w Rzeszowie, Czudcu, Krośnie, Przemyślu i Tarnobrzegu, trafią zestawy robotów edukacyjnych, oprzyrządowanie techniczne oraz oprogramowanie. W Zespole Szkół w Grodzisku Górnym powstanie centrum przygotowań do konkursów robotycznych. Następnie zostaną opracowane programy nauczania informatyki w klasach 4-8 oraz zajęć pozalekcyjnych z robotyki edukacyjnej, a także materiały metodyczno-dydaktyczne dla nauczycieli i uczniów. Kolejny krok to organizacja kursów (po 90-120 godzin), które odbywać się będą w centrach szkoleniowych. Ma w nich wziąć udział ok. 1270 nauczycieli (średnio po dwie osoby z każdej szkoły) i ok. 600 osób kadry zarządzającej szkół. W początkowym okresie w prowadzeniu zajęć nauczyciele będą mogli korzystać z konsultacji i pomocy trenera. Utworzone zostaną też sieci współpracy i samokształcenia nauczycieli.

Kiedy pierwsi uczniowie rozpoczną zajęcia z robotyki z elementami programowania? – Wkrótce złożymy wniosek do Wojewódzkiego Urzędu Pracy o dofinansowanie projektu. Po uzyskaniu pozytywnej decyzji przystąpimy do realizacji zaplanowanych etapów. Kluczowe będzie przeszkolenie nauczycieli i kadry zarządzającej szkół oraz zakup wyposażenia do pracowni robotycznych. Dlatego planujemy, że zajęcia dla uczniów rozpoczną się w 2025 r. – tłumaczy Ewa Faszczewska-Rak.

Andrzej Szoszkiewicz