Wańkowa – miejsce aktywnego wypoczynku

Od kilku lat na terenie gminy Olszanica więcej jest możliwości aktywnego spędzenia wolnego czasu. To właśnie tu swoją siedzibę mają Bieszczadzkie Drezyny Rowerowe czy ratująca od zapomnienia ginące zawody Bieszczadzka Szkoła Rzemiosła.

Samorząd nie tylko stara się stworzyć przyjazny klimat do inwestowania, ale i sam aktywnie przyczynia się do poszerzenia oferty turystycznej. W tym roku przy wsparciu funduszy unijnych powstała największa w województwie stacja narciarska z restauracją i niezbędnym zapleczem oraz hotelem.

W projekcie „Bieszczad-ski – rewitalizacyjne koło zamachowe rozwoju gminy Olszanica” ożywienie turystyczne tego terenu nie stanowi celu samego w sobie. Gmina przygotowała szeroki program rewitalizacji, w którym turystyka jest drogą do celu. Dużo ważniejsze jest stworzenie mieszkańcom szans na pracę, rozwój i godziwe życie.

A wszystko zaczęło się od wizjonerskiego pomysłu, by w Wańkowej, w miejscu, gdzie zima gości najdłużej, zbudować stację narciarską. – To ekspresowa inwestycja. Łopatę wbiliśmy w kwietniu 2021 r., a 8 stycznia 2022 r. uruchomiliśmy kolej linową z czteroosobowymi kanapami – mówi Krzysztof Zapała, wójt gminy Olszanica. Trasa zjazdowa liczy 1200 m długości. Oprócz tego są dwa przenośniki narciarskie (taśmociągi) po 190 m i wyciąg orczykowy o długości 400 m. W przedszkolu narciarskim zamontowano dla dzieci 40-metrowy przenośnik. Na najmłodszych czekają również wyciągi chodnikowe.

Szeroki stok, wyciąg z bezpiecznym startem (narciarze stają na taśmie) już wzbudziły spore zainteresowanie narciarzy. Dobrze się tu czują zarówno ci, którzy rozpoczynają przygodę z tym sportem, jak i bardziej doświadczeni. – Nasza stacja dysponuje najnowocześniejszym systemem naśnieżania oraz najmocniejszym obecnie na świecie ratrakiem – dodaje Aleksandra Stelmach-Klajne, prezes Przedsiębiorstwa Rozwoju Infrastruktury Gminy Olszanica, które zrealizowało projekt. Pierwszy sezon władze gminy zaliczyły do udanych, sprzedano bowiem prawie 35 tys. karnetów, choć nie wszystko było gotowe jednocześnie. Najpierw ruszyła kolej linowa, nieco później taśmociągi dowożące narciarzy do wyciągu orczykowego. Na końcu oddano do użytku całe zaplecze. To budynek, w którym mieści się wypożyczalnia nart, szkółka narciarska i restauracja z dwoma wspaniałymi tarasami, na których słońce grzeje mocniej niż w innych miejscach.

Fot. Maciej Rałowski

Nowe zadania

W pobliżu wyciągu jest stara szkoła w Wańkowej, którą dzięki projektowi przerobiono na BIESZCZAD.ski Hotel na około 50 miejsc. Pierwsi goście będą mogli skorzystać z oferty już w te wakacje. Hotel z otoczeniem to nie tylko doskonała baza noclegowo-gastronomiczna. Ma też służyć mieszkańcom Wańkowej. Organizowane mogą tu być ogólnodostępne imprezy integracyjne czy rodzinne imprezy okolicznościowe A to wiąże się z powstaniem kolejnych kilkunastu miejsc pracy. 

Tuż obok hotelu znajduje się dawna świetlica przyszkolna. Zdegradowany budynek wyremontowano i przeznaczono na siedzibę oraz zaplecze Centrum Integracji Społecznej. (CIS powstał wcześniej dzięki projektowi „Nowe szanse – lepsza przyszłość” w ramach działania 8.1 Aktywna integracja osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym RPO WP na lata 2014-2020).

Uczestnicy CIS-u podczas warsztatów (gastronomicznego, krawieckiego, technicznego) odbywają zajęcia i praktyki na konkretnych stanowiskach pracy w hotelu, Centrum Turystyki Aktywnej i Sportu BIESZCZAD.ski, a także w Przedsiębiorstwie Rozwoju Infrastruktury Gminy Olszanica „PRI” Sp. z o.o. Przykładowo warsztat szwalniczy zaopatruje powstałe obiekty oraz firmy w bieliznę pościelową, obrusy, serwety, firany i zasłony. Uczestnicy szyją też kamizelki identyfikacyjne do szkółki nauki jazdy na nartach/deskach, odzież roboczą dla pracowników wyciągu i wielofunkcyjnego obiektu zaplecza, a dla klientów wyciągu przygotowują m.in. ozdobne ochraniacze na kaski, opaski na głowę, polary.

Fot. Maciej Rałowski

Na funkcjonowaniu obu tych ośrodków opiera się sens procesu rewitalizacji. – Infrastruktura związana ze stacją narciarską ma być narzędziem do realizacji celu, którym jest reintegracja społeczna i zawodowa oraz efektywna aktywizacja osób pozbawionych pracy, perspektyw i nadziei. Żyjemy w Bieszczadach, tutaj nie ma szans na jakikolwiek średni czy duży przemysł – podkreśla wójt Zapała. Dlatego głównym celem projektu było powstanie jak największej liczby miejsc pracy. I efekty już widać. – Centrum Turystyki Aktywnej i Sportu BIESZCZAD.ski zatrudniło 20 osób. Drugie tyle miejsc pracy oferowały w sezonie firmy, które obsługiwały wyciąg czy zapewniały zabezpieczenie medyczne. Pracę znaleźli przede wszystkim mieszkańcy gminy – podkreśla Aleksandra Stelmach-Klajne.

Katarzyna Marczyszyn-Michałek, właścicielka ośrodka Bieszczadzkie Anioły w Paszowej, potwierdza pozytywny wpływ wybudowanej stacji. – Wcześniej sezon zimowy był martwy. Czasem trafił się ktoś, kto chciał uciec z dużego miasta, a teraz sporo osób pyta, jak daleko jest do wyciągu – opowiada właścicielka ośrodka. Tej zimy jej domki były zajęte, zyskali też miejscowi. – Dzieci mogą bezpłatnie uczyć się jazdy na nartach, a my jako rodzice mamy zniżki i popołudniami też możemy pojeździć – dodaje Katarzyna Marczyszyn-Michałek. 

Wójt Krzysztof Zapała od początku planował całoroczne wykorzystanie tego terenu. Stąd pomysł na budowę wieży widokowej i leśnego mola. – Dzięki temu także osoby z niepełnosprawnościami będą mogły zobaczyły Bieszczady z góry – mówi wójt. Wcześniej jednak ma powstać najdłuższa w Polsce i jedna z najdłuższych w Europie tyrolka o długości ponad 1200 m. – Start będzie pod szczytem, a meta aż za drogą w najwyższym punkcie. Korzystający z tyrolki będą lecieć 28 m nad ziemią – tłumaczy Aleksandra Stelmach-Klajne.

 Zabytkowa cerkiew w Wańkowej  

– Inwestycje prowadzone w gminie w ostatnich latach sprawiły, że turystów ciągle przybywa. Ludzie, przyjeżdżając na urlop, chcą uczestniczyć w mszy niedzielnej. Inni z kolei chętnie zwiedzają „Szlak architektury drewnianej”, a zabytkowa cerkiew w Wańkowej jest na jego trasie – wyjaśnia proboszcz ks. Marek Kilar.

Parafia Wańkowa obejmuje gminy Olszanica i Ustrzyki Dolne, ma cztery kościoły, w tym trzy zabytkowe. – W sumie to sześć wiosek. Obszar wprawdzie spory, ale mieszkańców tylko nieco ponad 1100. Realnie jest ich jeszcze mniej. Wielu wyjechało stąd do pracy lub na studia – mówi proboszcz. Jak dodaje, społeczeństwo mocno się starzeje. Są wioski, gdzie średnia wieku to 60 lat. Ludność jest dość uboga, więc trudno zebrać pieniądze na utrzymanie świątyń. Dlatego tak cenna była pomoc Gminy przy remoncie zabytkowej drewnianej cerkwi w Wańkowej i jej zabezpieczenie przed degradacją. – Kościółek jest na górce, poniżej powstał hotel przerobiony ze starej szkoły, nieopodal stok narciarski – opisuje topografię terenu ksiądz.

Fot. Maciej Rałowski

Drewnianą cerkiew z murowanym fundamentem przeniesiono do Wańkowej ze wsi Ropienka w 1985 r. Następnie ją zrekonstruowano i dostosowano do potrzeb kościoła rzymskokatolickiego pod wezwaniem Matki Bożej Różańcowej. W ramach projektu wymieniono stolarkę okienną i zabezpieczono cały fundament. Prace objęły też podwalinę od strony południowej, gdzie trzeba było wymienić gnijące belki. Poprawione zostały schody wejściowe oraz poręcze, które podniesiono do wysokości 110 cm.

Fot. Maciej Rałowski

Projekt zrealizowany przez gminę otrzymał nagrodę specjalną w kategorii „Rewitalizacja roku” w 22. edycji konkursu „Podkarpacka Nagroda Samorządowa”. Wójt Krzysztof Zapała odebrał wyróżnienie podczas tegorocznych obchodów Dnia Samorządu Terytorialnego 26 maja w Rzeszowie.

Barbara Kozłowska

Posłuchaj audycji radiowej z cyklu „Fundusze Europejskie na Podkarpaciu”

Bieszczad-ski – rewitalizacyjne koło zamachowe rozwoju Gminy Olszanica
Beneficjent: Przedsiębiorstwo Rozwoju Infrastruktury Gminy Olszanica PRI Sp. z o.o.
Działanie: 6.3 Rewitalizacja przestrzeni regionalnej
Wartość projektu: ok. 16,4 mln zł
Dofinansowanie z UE: ok. 10 mln zł